'EU moet naar verbod op storten afval'

,,Importheffing is niet de beste maatregel. Een moratorium op bijbouwen van capaciteit is beter.” Aan het woord is Carolien Gehrels, directeur Energyie Transitie. Dit advies- en ingenieursbureau is internationaal actief op het gebied van infrastructuur, gebouwde omgeving, water en milieu. Daarnaast is Gehrels voorzitter Taskforce Infrastructuur Klimaatakkoord Industrie.

Sinds januari 2020 wordt er belasting geheven over buitenlands afval dat naar Nederland komt. Hierdoor is het voor buitenlandse aanbieders minder interessant om het afval te exporteren. Er zijn signalen dat dit afval steeds vaker in het ‘thuisland’ wordt gestort. Gehrels: ,,Importheffing is niet de beste maatregel. Een moratorium op bijbouwen van capaciteit is beter dan importheffing. Wel moeten we blijven vernieuwen, zoals we dat sinds begin 1900 met de Afvalcentrales ook hebben gedaan. We moeten steeds beter presteren, in termen van energie, milieu, efficiency.”

De afvaltaks was in 2020 een direct gevolg van het zogeheten Urgenda-vonnis, waarin de rechter heeft bepaald dat ons land meer moet doen om de emissies van schadelijke broeikasgassen terug te dringen. Gehrels: ,,Het is een begrijpelijke politieke pavlov-reactie: het belasten van verkeerd gedrag. En in zekere zin ook logisch, want je stimuleert circulariteit. Maar het is beter is om aan de achterkant te belasten.”

Neveneffecten

Gehrels vervolgt: ,,Je moet ook uitkijken voor perverterende neveneffecten, zoals het storten van Nederlands afval in Duitsland. Ook hier is een aanpak bij de bron het belangrijkst en EU-beleid effectief en noodzakelijk. internationale samenwerking met betrekking tot afvalverwerking is echt noodzakelijk als we werkelijk iets voor het klimaat willen doen.”

Nederland bespaart jaarlijks anderhalf miljard kubieke meter aardgas dankzij de AECs. Gehrels vindt dat ze een grotere rol moeten spelen en dat de capaciteit de komende jaren in elk geval op peil moet blijven. ,,AEC’s moeten bijdragen aan het versnellen van een decentrale circulaire economie met hergebruik van grondstoffen en warmte uit andere bronnen. Daarnaast moet de markt zo gunstig mogelijk worden voor partijen om hun spullen weer terug te nemen. Denk aan plastic flessen, blik en textiel. Zie het voorbeeld van Batavia Stad: de helft van de afvalrekening is te verkleinen door afvalstromen-analyse, het checken van inkooplijsten op logistiek en distributie en het beperken van vervoersbewegingen.”

Circulair

Het kabinet streeft naar een circulaire economie, maar volgens sommige deskundigen zal er altijd (rest)afval zijn. Dat denkt ook Carolien Gehrels: ,,We zullen nooit helemaal circulair zijn, maar we kunnen er wel naar streven! Een heel steile eerste curve is belangrijk en in plastic en metaal is dat mogelijk. 10 miljard kilo afval zou in tien jaar gehalveerd kunnen worden. Maar dan moeten we systemen veranderen. We moeten onder andere voedsel dichter bij huis produceren en plastic verpakkingen vermijden.”