,,Uit onderzoek blijkt dat we in Nederland in de toekomst méér plastic-recyclingcapaciteit zullen hebben dan er plastic afval beschikbaar is. Dat betekent dat we afval moeten importeren. Is dat erg? Onze chemische industrie - één van de belangrijkste sectoren van Nederland - heeft waarde voor de hele wereld. Daarmee verdienen we ons geld en leveren we een bijdrage aan de Europese industrie. Het recyclen van plastic kan bijdragen aan meer welvaart in Nederland en aan een meer circulair Europa”, zegt Tom Hesselink. Hesselink werkte eerder voor KPMG, maar stapte dit jaar over naar strategieadviesbureau Simon-Kucher. De afvalmarkt heeft zijn volle interesse en hij verbaast zich over ons afvalbeleid. Zo is hij tegenstander van nationale maatregelen die de Europese markt verstoren: ,,Door zijn afvalimportheffing is Nederland een eiland binnen de Europese afvalmarkt.”
Soevereiniteit
Volgens Hesselink moeten klimaatmaatregelen in Europees verband worden genomen en moeten lidstaten oppassen om op eigen houtje maatregelen nemen die marktverstorend werken. ,,Ik verbaas me over de Nederlandse Alleingang op afvalgebied, terwijl we op alle andere vlakken geïntegreerd zijn in de Europese economie. We hebben in de EU veel van onze economische soevereiniteit opgegeven voor de optimalisering van de Europese markt. We hebben een vrij verkeer van goederen, maar in Nederland is voor afval hier een uitzondering op.”
End-of-life probleem
Hesselink vindt dat niet logisch. ,,In een circulaire economie is afval een grondstof, vooral plastic afval. We moeten qua mindset af van het idee dat afval een end-of-life probleem is en deze markt meer bezien vanuit de kansenkant.” Tegelijkertijd gaan bedrijven failliet omdat er geen markt is voor gerecycled plastic. Hesselink knikt. ,,Virgin plastic is te aantrekkelijk – want goedkoper dan gerecycled plastic. De staatssecretaris heeft onlangs gezegd dat het kabinet dit niet wil veranderen met een extra heffing op virgin plastic in Nederland, en daar ben ik het mee eens. Ook hier moet de oplossing vanuit Brussel komen.”
Bijmengverplichting
Hesselink verduidelijkt: ,,Demissionair minister Jetten moet in Europa pushen voor een bijmengverplichting van recyclaat voor plastic producten die in Europa geproduceerd en verkocht worden. Alleen dan ontstaat er een markt voor plastic grondstof. Op die manier zal de vraag naar recyclaat enorm stijgen en daarmee de waarde van afval. Straks zal de vraag zó groot zijn dat Nederland onvoldoende plastic heeft om aan de eigen vraag te kunnen voldoen.”
Aanloopverliezen
Vooralsnog is plastic recycling niet rendabel. Plasticrecycler Umincorp ging dit jaar failliet omdat het niet kon concurreren met virgin plastic. Hesselink: ,,Het wordt tijd dat de EU duidelijkheid schept, voornamelijk over die bijmengverplichting van recyclaat. Dat verhoogt namelijk de investeringsbereidheid om aanloopverliezen te overbruggen. Onzekerheid is voor investeerders erger dan uitstel van beleid.” Hij benadrukt: ,,Nederland is te klein om zelf maatregelen te nemen en daarvoor teveel geïntegreerd in de Europese markt. Maar Nederland kan er in Europa wel op aandringen dat die Europese bijmengverplichting er komt.”
Verbrandingscapaciteit
Dat IenW maatregelen inmiddels overweegt om afvalverwerkers onder druk te zetten, is volgens Hesselink de verkeerde route. ,,Het heeft geen zin om bedrijven te dwingen om plastic na te sorteren als dat geen waarde heeft. Het begint echt bij de vraag naar recyclaat, want zolang die vraag er niet is, is nascheiding niet rendabel.”
Lees ook deel 1:Expert Tom Hesselink: Denk Europees als het om afval gaat