03-02-2025
Deel dit bericht

Martien Visser: Afvalbeleid kabinet schaadt klimaat en de burger betaalt

Nederland ontmoedigt afvalimport met hoge verbrandingsbelastingen en CO-heffingen. Het kabinet vindt dat afval-exporterende landen zelf hun afval moeten verwerken. Martien Visser, Lector Energietransitie en Netwerken aan de Hanzehogeschool Groningen, noemt dat een ‘spreadsheetwaarheid’ en wijst erop dat ons land zelf ook afval exporteert. ,,De heffingen zullen het klimaat schade berokkenen en leiden tot hogere kosten voor de burger”, zegt hij.

In het Belastingplan kondigt het kabinet een extra CO₂-heffing aan op afvalverbranding. Het kabinet wil de CO₂-reductie-eis voor afvalenergiecentrales (AEC's) optrekken van 35 procent naar 80 procent. Het doel is op die manier afvalimport en verwerking daarvan in Nederland verder terug te dringen. Het kabinet stelt dat afvalverwerking in het land van oorsprong daardoor aantrekkelijker wordt. Volgens Martien Visser is dat een spreadsheetwaarheid: ,,Landen exporteren hun afval immers omdat ze te weinig verwerkingscapaciteit hebben. Het gevolg van het Nederlandse besluit is dan dat het afval op de stort belandt. Want een nieuwe AEC staat er niet van de één op de andere dag.”

Alle afvalstromen

Visser vindt het Nederlandse afvalbeleid niet consequent. Hij licht toe: ,,Zelf exporteren we als Nederland ook grote hoeveelheden afval naar andere landen. Als Nederland consequent wil zijn, dan moeten we hier ook al ons eigen afval verwerken. Maar hoe efficiënt is het als elk land in Europa voor alle afvalstromen eigen installaties moet hebben? Het is natuurlijk veel beter om de reeds bestaande capaciteit in Europa te gebruiken, waaronder de afvalenergiecentrales die nu eenmaal in Nederland staan. In Europa wordt nog ontzettend veel restafval gestort en dat leidt nog decennialang tot uitstoot van het zeer schadelijke broeikasgas methaan. Er is weliswaar EU-regelgeving om storten te verbieden, maar die gaat pas in 2035 in, en zelfs dan mag er nog 10 procent worden gestort.”

Flinke besparing

Martien Visser vervolgt: ,,De totale broeikasemissie van restafval op stortplaatsen wereldwijd heeft de grootte van al het vliegverkeer in de wereld.” Visser benadrukt dat zoveel mogelijk hergebruik en recyclen gewenst zij, maar: ,,Op een gegeven moment lukt dat niet meer en dan is verbranden van restafval - met het oog op het milieu en klimaat - veel slimmer dan storten. In Nederland zetten we de daarbij vrijkomende warmte bovendien om in elektriciteit en warmte voor warmtenetten. Daarmee besparen we bij elkaar ruim meer dan 1 miljard kubieke meter aardgas per jaar.”

Beste oplossing

Dankzij AEC’s wordt methaanuitstoot van afvalstorten tegengegaan, maar het leidt wel tot CO₂-emissie bij de AEC’s. ,,De klimaatbalans is sterk positief voor de AEC’s, maar door import en export verschuiven emissies over de grens. Want storten kan in eigen land, terwijl verbranding in het importerende land gebeurt en dát land moet de vrijkomende CO₂-emissie meetellen. Althans voor een deel, want het biogene deel telt niet mee.” Visser vervolgt: ,,Dus als je alleen kijkt naar het nationale belang - minder CO₂-uitstoot - dan zeg je níet importeren en zoveel mogelijk exporteren. Maar als je oog hebt voor het klimaat, dan is verbranden veel beter dan storten en zou je import juist als een nuttige klimaatmaatregel moeten zien. Wat niet wegneemt dat het belangrijk is dat andere landen hun verbrandingscapaciteit uitbreiden, want uiteindelijk wil je gesleep met afval voorkomen en de Europese regelgeving dwingt hen ook daartoe.”

 Emissiecertificaten

Zou Nederland misschien emissiereductiecertificaten moeten ontvangen van landen die hun restafval naar hier exporteren – wat zou helpen bij de nationale CO₂-reductiedoelstellingen? Visser: ,,Dat zou inderdaad een heel goede zaak zijn. Landen komen dan minder in de verleiding om ten koste van het klimaat hun CO₂-emissie te verlagen. Het speelt ook bij elektriciteit. Nederland exporteert steeds meer elektriciteit naar de buren. De CO₂-emissie die vrijkomt bij Nederlandse elektriciteitsproductie telt echter 100 procent mee voor Nederland. Duitsland hoeft zo minder stroom met bruinkoolcentrales te maken, die veel meer CO₂-produceren dan Nederlandse gascentrales. Door export naar Duitsland daalt dus de totale CO₂-emissie in Europa, dus het is goed voor het klimaat. Maar puur voor Nederland stijgt de CO₂-emissie. Een emissieregeling tussen landen is dan op zijn minst fair. Er wordt ook wel over nagedacht en gepraat, maar het verloopt allemaal erg moeizaam.”

 De burger betaalt

Ook voor de Nederlandse burger is het beter als onze afvalcapaciteit optimaal wordt benut, benadrukt Visser. ,,De kosten voor de AEC’s moeten toch worden betaald, dus als ze beter worden benut, zal de rekening voor de burger lager uitvallen. Daarbij komt dat er altijd enige overcapaciteit moet zijn, want ook als er eens een AEC uitvalt, we zagen dit pas in Rotterdam, moet Nederland zijn afval toch kwijt kunnen. Storten willen we immers niet. Overigens gaat de Nederlandse burger ook de voorgestelde extra CO₂-belasting op afval betalen, want het kabinet mag niet besluiten alleen geïmporteerd afval te belasten. Tot slot zal er minder warmte worden geproduceerd, waardoor er meer aardgas nodig is om de Nederlandse warmtenetten van warmte te voorzien. Burgers die gebruik maken van die warmtenetten zullen ook daarvoor moeten gaan betalen. En dat allemaal vanwege een maatregel die Nederland wel wat CO₂-winst oplevert, maar haaks staat op het Europese klimaatbeleid.”

 

Afvalvergroeners.nl maakt gebruik van functionele en analytische cookies om u beter van dienst te kunnen zijn, daarnaast willen we graag uw toestemming voor onze marketing cookies waarmee wij u beter en persoonlijkere aanbiedingen kunnen doen op partnersites. Gaat u akkoord met het plaatsen van deze cookies?