Nederlandse afvalenergiecentrales (AEC’s) produceren stoom, warmte, elektriciteit en groen gas uit restafval. Een deel van dit restafval is afkomstig uit Europese landen die zelf nog onvoldoende verwerkingscapaciteit hebben en vooralsnog dus niet anders kunnen dan storten. AEC’s zorgen dat sorteer- en recyclingresiduen en zeer zorgwekkende stoffen op de meest duurzame manier verwerkt worden tot energie.
AEC’s leveren nu al een significante bijdrage aan warmtenetten en kunnen deze bijdrage uitbreiden zonder meer afval te hoeven verwerken. In 2020 verwerkten de Nederlandse AEC’s 7,5 miljoen ton restafval tot 30,7 PJ (Peta Joule) aan energie, waarvan de helft warmte betrof. Met die warmte voorkomen AEC’s de inzet van 1,5 miljard m3 aardgas. Naast deze energiewinst dragen AEC’s bij aan een beter milieu.
De feiten:
1. Europese solidariteit
Door Europees restafval in Nederlandse AEC’s te verwerken wordt voorkomen dat dit afval in het ‘thuisland’ op de stort belandt. Storten leidt tot uitstoot van het zeer schadelijke broeikasgas methaan. Het milieu is daarom zeer gebaat als restafval dat in het land van herkomst niet kan worden verwerkt, in moderne Nederlandse AEC’s wordt omgezet in warmte, elektriciteit en groen gas. Ook toont Nederland zich op die manier solidair met Europese landen die zelf onvoldoende capaciteit hebben. Deze solidariteit staat echter onder druk.
2. Meer of minder stort?
Door het ontbreken van voldoende verwerkingscapaciteit in Europa blijft de Nederlandse verwerkingscapaciteit nog decennialang nodig om storten van afval te voorkomen. Maar de Nederlandse afvalimportheffing, sinds 2020, maakt de import van buitenlands restafval voor de aanbieders onrendabel. Dit leidt ertoe dat er in Europa meer restafval op stortplaatsen belandt. Het argument dat landen moeten zorgdragen voor hun eigen afval is niet overtuigend. Immers, ons land exporteert jaarlijks 20 miljoen ton afval, waaronder gevaarlijk afval en ziekenhuisafval waarvoor het zelf geen behandelingscapaciteit heeft en waar Nederland geen importheffing over betaalt. Daarnaast duurt het nog decennia voordat de additioneel benodigde 41 Mton verbrandingscapaciteit in Europa is bijgebouwd. De beperkte import van 1,5 Mton brandbare recyclingresiduen naar Nederland verhindert de bouw van deze capaciteit niet.
3. Hernieuwbare energie
Nederlandse AEC’s spelen in de transitie naar een circulaire economie een cruciale rol. AEC’s stoten CO2 uit maar voorkomen tegelijkertijd CO2-uitstoot met de productie van hernieuwbare energie, recycling en
het voorkomen van methaanemissies uit stortplaatsen. Al met al wordt een significante hoeveelheid CO2-uitstoot bespaard. Onder aan de streep betekent dit dat doelstellingen op Europees niveau gehaald worden en dat Nederland zich solidair toont met landen die
(nog) geen verwerkingscapaciteit of recyclingmogelijkheden hebben.
4. Nóg meer mogelijk!
Onderzoek wijst uit dat Nederlandse AEC’s internationaal het beste gepositioneerd zijn om klimaatneutraal te worden. De CO2-prestaties van AEC’s kunnen aanzienlijk worden verbeterd door nascheiding en CO2-afvang waarmee zelfs negatieve emissies gerealiseerd kunnen worden. Aangezien de circulaire economie nog niet gerealiseerd is en negatieve emissies nodig zijn om de Nederlandse klimaatdoelen te halen, is het verstandig om te koesteren wat we hebben. Moderne AEC’s!
Voorstellen vanuit de sector voor optimale milieu- en energiewinst:
1. Monitoren.
De bijdrage van AEC’s aan de energievoorziening en Europese klimaatdoelen moet jaarlijks gemonitord
worden. Pas als uit de monitoring blijkt dat deze bijdrage is vervallen, kan worden overwogen om de capaciteit van AEC’s te reduceren.
2. Schort de afvalimportheffing op voor een gelijk speelveld.
Om de bijdrage van AEC’s aan de energievoorziening en klimaatdoelen ruimte te geven en te voorkomen dat afval elders in Europa op de stort belandt is een gelijk Europees speelveld nodig. Schort daarom de afvalimportheffing op.
3. Stimuleer de CO2-reductie bij AEC’s.
Handhaaf de heffing op CO2-uitstoot, waardeer de CO2-besparing van plastic nascheiding in de CO2-heffing, ontwikkel de CCS en CCU-infrastructuur en laat AEC’s hun significante bijdrage aan CO2-besparing leveren.