Het partijprogramma van de Partij voor de Dieren laat aan duidelijkheid niets te wensen over: Nederland heeft in 2030 een volledig circulaire economie. In gesprek met de Afvalvergroeners zegt Tweede Kamerlid Eva van Esch dat haar partij zich realiseert dat die volledige circulariteit zeker nog geen gelopen race is en de termijn van zeven jaar heel erg ambitieus. ,,Maar het is nodig om een zo strikt mogelijke deadline te zetten, want in het huidige tempo schiet het niet op. Ons toekomstideaal is een maatschappij zonder afval, want we zijn doorgeslagen in onze consumptiemaatschappij. Maar vooralsnog worden de afvalstromen helaas nog niet minder.”
Romeins afval
In het PvdD-verkiezingsprogramma wordt ook gesproken over ‘Internationale solidariteit’. Letterlijk staat er: We werken samen met mensen wereldwijd om het tij te keren voor een diervriendelijke, rechtvaardige en groene wereld. De Europese Unie wordt groen en democratisch. Toch ziet de partij met lede ogen aan dat Romeins afval, waar de Italianen zelf onvoldoende capaciteit voor hebben, in de Amsterdamse afvalcentrale wordt verwerkt. ,,Het is best ingewikkeld”, verzucht Van Esch. ,,Je wilt niet het afvalputje van Europa zijn en tegelijkertijd wil je ook niet dat restafval op de stort belandt, want dat is veel schadelijker voor het milieu.”
Slechtste optie
De Nederlandse afvalimportheffing, sinds 2020, is bedoeld om de export van restafval vanuit andere Europese landen naar Nederland ontmoedigen. Het effect is dat dit restafval in de landen van herkomst vaker op de stort belandt en dat leidt tot uitstoot van het schadelijke methaan. Van Esch: ,,Als een maatregel ertoe leidt dat er in andere landen meer gestort gaat worden, dan is dat niet goed. Storten van afval is altijd de slechtst mogelijke optie en altijd slechter dan verbranden. Het zou daarom ook heel goed zijn als er een Europees verbod komt op het storten van afval.”
Exportheffing
Van Esch weet echter ook dat het bouwen van afvalenergiecentrales een kostbare en tijdrovende onderneming is. Is dat bouwen ook logisch als Europa snel circulair wil worden, en wat doen we tot die tijd met het restafval? Van Esch onderkent het dilemma: ,,We zullen bilaterale afspraken moeten maken; samenwerkingsverbanden met andere landen moeten aangaan om de milieurisico’s zoveel mogelijk te beperken. Aan afval moet altijd een prijskaartje hangen; binnen Europa zouden daarom alle landen een afvalimportheffing moeten invoeren. Ook zou ik het een prima idee vinden als Nederland een heffing invoert op de 20 miljoen ton afval die wij exporteren, dat is soms naar landen waarvan we geen idee hebben wat er uiteindelijk mee gebeurt.”
Virgin plastics
Meerdere keren benadrukt Van Esch dat de PvdD vooral streeft naar een afvalvrije samenleving en dat het voor de PvdD van groot belang is dat de hoeveelheid afval sterk wordt teruggebracht. Recycling en hergebruik zijn twee termen die telkens terugkomen. ,,Het is toch doodzonde dat er nog steeds afval wordt verbrand, terwijl dat kan worden gerecycled”, klinkt het. Ter illustratie zegt Van Esch: ,,We moeten er als politiek bijvoorbeeld voor zorgen dat het gebruik van virgin plastics een stuk duurder wordt dan gerecycled plastic, zodat het ook lonend wordt om te recyclen.”
Warmtenetten
Het programma van de PvdD stelt: We stoppen met warmtenetten aangesloten op de fossiele industrie, zoals raffinaderijen of afvalverbrandingsinstallaties. Afvalenergiecentrales wekken energie en warmte; ze leveren twintig procent van alle warmte die gebruikt wordt in warmtenetten en zouden twee keer zoveel warmte kunnen leveren aan warmtenetten zonder meer afval te hoeven verwerken. Vanwaar dan die wens van de PvdD om te stoppen? Van Esch: ,,Het is ingewikkeld. We realiseren ons dat de warmte van afvalenergiecentrales relevant is, maar tegelijkertijd willen we voorkomen we te afhankelijk worden van afval om ons te verwarmen.”