Paul Nillesen, energie-expert bij PwC is stellig: ,,Iedereen heeft wel van de CO₂-heffing en EU ETS gehoord, maar ik denk dat men zich niet altijd realiseert dat dit op gemeenteniveau tot een hogere kostenpost gaat leiden.” Het EU ETS is gebaseerd op emissierechten; één recht staat gelijk aan het uitstoten van één ton CO₂. Het aantal rechten daalt jaarlijks en ook stijgt de prijs van elke teveel uitgestoten ton CO2 jaarlijks. Daarnaast wordt de Nederlandse afvalsector extra belast met een nationale kop. In 2021 werd een nationale CO₂-heffing ingevoerd als aanvulling op het EU ETS met als doel om de industrie financieel te dwingen tot emissiereductie. Een niet onomstreden maatregel.
Onverstandig
Hans Grünfeld, algemeen directeur van de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW) liet eerder aan de Afvalvergroeners weten dat hij uiterst staat kritisch tegenover nationale heffingen. Zo noemt hij het voorstel voor verhoging van de CO₂-heffing voor de grootste industriële uitstoters in de Voorjaarsnota 2024 "ongelooflijk onverstandig" en "eigenlijk onaanvaardbaar". Grünfeld vertelde: ,,Je jaagt bedrijven op extra kosten zonder dat ze handelingsperspectief hebben om die kosten te vermijden. Dan is het geen heffing meer, maar een belasting. Burgers en bedrijven worden geconfronteerd met hogere kosten zonder dat daar iets goeds tegenover staat. Dergelijke maatregelen leveren niets op."
Afvalvolumes
,,De extra Nederlandse heffing verstoort niet alleen de Europese afvalmarkt, maar leidt tevens tot een kostenpost voor afvalbedrijven, beaamde Nillesen op deze site. ,,De combinatie van ETS en de nationale heffing leidt voor de sector tot een extra last van 360 miljoen euro in 2030. Zowel de publieke als de private AEC’s zullen die extra kosten aan gemeenten (en bedrijven) doorbelasten en dat zal voor de burger tot kostenverzwaring leiden. Die rekening moet immers betaald worden.” Volgens PwC kunnen ‘gate fees’ met meer dan veertig euro per ton stijgen’. Maar of die hogere kosten tot minder afval leiden, is zeer de vraag. De afvalstoffenheffing is namelijk niet direct gekoppeld aan afvalvolumes.
Lastig dilemma
PwC adviseert de overheid om een actievere rol te spelen door subsidies en met beleid op maat om AEC's te helpen bij verduurzaming. Volgens PwC moet CO₂-beprijzing niet het doel zijn, maar een middel om CO₂-reductie te bereiken. Prof. dr. Gülbahar Tezel van PwC legt uit dat AEC’s voor een lastig dilemma staan. Zij stelt dat AEC’s hun CO₂-uitstoot kunnen verminderen door ondergrondse CO2-opslag (CCS), maar de realisatie daarvan is duur en vaak niet winstgevend. De kosten van CCS zijn hoger dan de prijs voor CO₂, waardoor investeren niet aantrekkelijk is voor de afvalbedrijven. Kortom: het kan goedkoper zijn om de CO₂-prijs te betalen dan te verduurzamen. ,,Bovendien hebben niet alle AEC's toegang tot de benodigde CO₂-infrastructuur”, zo zegt Nillesen nu op de website van PwC. Tezel: ,,Het subsidiestelsel kan meer maatwerk bieden aan AEC's om investeringen in verduurzaming van de grond te krijgen”.
Steunmaatregelen
Nillesen benadrukte eerder dat Nederland trots mag zijn op zijn afvalsector: ,,Wij zijn koplopers op het gebied van afvalverwerking en recycling. Deze sector kan een heel belangrijke rol spelen in het verder vergroenen van ons land en daarbuiten. De overheid kan de sector benutten om haar eigen doelstellingen te realiseren als het gaat om recycling en CO₂-reductie.” Zijn oproep: ,,Moedig bedrijven aan efficiënter te worden, nieuwe technologie te introduceren en competitief te blijven in Europa en neem zelf maatregelen die deze bedrijven helpen de doelstellingen te halen, binnen de Europese context.”