In hoeverre is de afvalimportheffing wenselijk in het streven naar een beter milieu? Deze vraag legden de Afvalvergroeners voor aan Tom Ligthart, duurzaamheidsexpert bij TNO. ,,Als je de emissies van schadelijke broeikasgassen binnen de Nederlandse grenzen wilt terugdringen dan is de importheffing op brandbaar afval logisch. Maar wanneer je spreekt over het niveau van de atmosfeer, waarbij grenzen tussen landen wegvallen, dan is deze heffing niet logisch. De maatregel leidt tot meer stort van afval, met name in het Verenigd Koninkrijk, en daarmee tot methaanemissies. Duidelijk is deze methaanemissies zoveel mogelijk moeten worden vermeden omdat methaan een relatief sterk broeikasgas is.”
Beschikbare kennis
Tom Ligthart heeft nóg een argument waarmee hij vraagtekens zet bij de effectiviteit van de afvalimportheffing. ,,Het niet afscheiden van Refuse Derived Fuel (RDF) uit restafval dat anders gestort zou worden, leidt tot minder recycling van metalen. Uiteindelijk nemen de CO2-emissies in zijn totaliteit hierdoor toe. De importheffing is daardoor niet logisch en werkt op wereldschaal averechts.” In dat licht bezien: in hoeverre is de importheffing te verenigen met de afspraken die in Glasgow zijn gemaakt over internationale samenwerking om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen? Ligthart: ,,Het Glasgow Climate Pact (Decision -/CP.26) erkent dat er op basis van de beschikbare kennis versneld actie moet plaatsvinden om de emissies van broeikasgassen terug te dringen. Het storten van restafval en de daarmee samenhangende methaanemissies is een probleem. Verbranding van dit RDF is een tussenoplossing.”
Optimaal benut
Onderzoek van het Duitse Prognos en CE Delft heeft aangetoond dat Europa 150 miljoen ton CO2-uitstoot kan besparen als de recycling- en verbrandingscapaciteit binnen de EU en het VK optimaal wordt benut. Concreet: Duitsland kan chemisch afval goed verwerken; Nederland is sterk in het verwerken van restafval. Is dit hoe Europese samenwerking eruit moet zien? Ligthart: ,,Dit onderzoek geeft inderdaad het volgende aan: ‘By successfully applying current waste legislation (Projection 1) by 2035 across the EU27+UK, the CO2 emission avoidance is significantly improved to -137 Mt CO2eq, delivering a potential saving of ~150 Mt CO2-eq.’. Of het ook de best denkbare oplossing is, kan ik niet zeggen.”
Hernieuwbare bronnen
De Europese Commissie wil het storten van huishoudelijk restafval in 2035 terugbrengen naar 10 procent. Vooralsnog wordt een kwart van dit restafval gestort. Zijn Nederlandse AEC’s een deel van de oplossing? Ligthart: ,,Op de korte termijn kan verbranding met energieterugwinning zeker bijdragen aan het voorkomen van de stort van afvalmaterialen die in een stort methaan produceren. De winst van energieterugwinning door de afzet van elektriciteit op het net wordt in de toekomst wel kleiner door een steeds groter aandeel stroom uit hernieuwbare bronnen. Ook zal de toename van de recyclebaarheid van producten en de toename van de recycling zorgen voor een afname aan afvalmaterialen.”
Onrendabel
Begrijpt Tom Ligthart dat er beleid wordt ontwikkeld om de import van 1 á 1,5 miljoen ton restafval economisch onrendabel te maken, terwijl Nederland zelf 19,5 miljoen ton afval onbelast exporteert waar het zelf geen verwerkingsmogelijkheden voor heeft? ,,Dit is alleen te begrijpen wanneer men alleen binnen de eigen landsgrenzen kijkt naar CO2-emissies.”