Het ‘2024 State of the Climate Report’ geeft de bevindingen weer van de Wereld Meteorologische Organisatie, een organisatie van de Verenigde Naties die zich focust op weer, klimaat en water. Wat blijkt? Wereldwijde broeikasgasemissies hebben nieuwe records bereikt. “De groeisnelheid van de methaanuitstoot versnelt, wat zeer zorgwekkend is. Het drastisch verminderen van methaanuitstoot kan het tempo van de opwarming van de aarde op korte termijn vertragen, wat helpt om kantelpunten en extreme klimaatimpacts te voorkomen”, zo staat in het rapport te lezen.
Grote milieuwinst
Door de mens veroorzaakte methaanemissies zijn verantwoordelijk voor ongeveer een derde van de stijging van de mondiale temperaturen in de afgelopen eeuw. Als broeikasgas houdt methaan achtentwintig keer meer warmte vast dan koolstofdioxide. Methaan komt vrij bij de winning van olie en aardgas en borrelt op uit moerassen. Ook ontstaat het door de afbraak van organische resten in afval op de stort. Dit betekent dat er grote milieuwinst kan worden behaald wanneer restafval in Europa niet langer wordt gestort, maar in moderne afvalenergiecentrales wordt omgezet in warmte en elektriciteit. Maar het Nederlandse beleid ontmoedigt dit met een afvalimportheffing. Sinds januari 2020 wordt er belasting geheven over buitenlands afval dat hier wordt verwerkt. Vanwege de hoge kosten belandt dat afval in de landen van herkomst sindsdien weer vaker op de stort. In de Miljoenennota komt daar nog eens een ongekende aanscherping van de nationale CO2-heffing bovenop. Daardoor zal afvalverwerking in een Nederlandse afvalenergiecentrale nóg duurder worden, waardoor Europa nóg meer afval zal storten.
Contraproductief
TNO berekende eerdere dat de Nederlandse importheffing op afval tot 0,8 Mton meer methaanuitstoot in Europa leidt. Martien Visser, Lector Energietransitie en Netwerken aan de Hanzehogeschool Groningen en Manager Corporate Strategy bij Gasunie noemde het Nederlandse beleid op deze site dan ook kortzichtig: “Om onze eigen CO₂ -uitstoot terug te brengen, nemen we voor lief dat het afval buiten Nederland wordt gestort, terwijl we weten dat methaan een veel sterker broeikasgas is. Methaan heeft per kilo 28 maal meer effect op het klimaat dan CO₂. De focus ligt in Nederland echter volledig op reductie van de CO₂-emissie binnen onze dijken en dat werkt contraproductief.”
Europese markt
Het kabinet ontmoedigt met nationale heffingen de import van buitenlands restafval, maar Nederland blijft zelf wel afval exporteren. En dat terwijl ook CE Delft stelt: “Voor een maximale voorkoming van CO2-uitstoot wordt beleidsmakers aangeraden om de beschikbare recycling- en waste-to-energy-capaciteit in de EU27 en het VK optimaal te benutten”. Onderstaand staatje van Footprint Services, UK, toont de import en export van restafvalstromen. Hieruit blijkt dat afval een Europese markt is waarin marktpartijen alle in Europa beschikbare waste-to-energy’-capaciteit willen benutten om klimaatverandering tegen te gaan. Onze nationale heffingen verstoren dat.